Koło PTTK Ziemia Janowska w Janowie Lubelskim
                                                      Oddział PTTK w Zamościu

 

Zapraszamy już w najbliższą środę na spotkanie w Domu Nauczyciela.

 

19 maj 2025r.  Rowerem i pieszo na szlaku zabytków przy ul. 3 – go Maja (Stary Cmentarz Żydowski) w Janowie Lubelskim

Niezbyt daleko od Centrum Janowa Lubelskiego znajduje się „ślepa” ul. 3 – go Maja.
Okolica tu wyjątkowo cicha: przewaga domków parterowych z ukwieconymi podwórkami a puste uliczki zachęcają do poznania co znajduje się dalej: być może jest przejście do ul. ks. Skorupki, będącej obwodnicą Centrum.
Tak zapewne widzą tę okolicę przypadkowi przechodnie oraz zmierzający do lokalnej hurtowni budowlanej.
Natomiast nikt nie zmierza do zabytkowego „Starego Cmentarza Żydowskiego”. Nie zmierza, bo nie ma takiego oznakowania a ponadto obiekt nie jest wymieniany w popularnych folderach. A powinien, jako znajdujący się Gminnej Ewidencji Zabytków poz. Nr 68 z oznakowaniem WEZ (Wojewódzka Ewidencja Zabytków).
Ale w słoneczną, choć zimną o poranku środę 30.04.2025 r. grupka członków Koła Terenowego PTTK „Ziemia Janowska” wybrała się tam na przejażdżkę rowerową (niekiedy ścieżka rowerowa) i spacer (chodnik). Liczono na dokonanie jakiegoś odkrycia.
Na miejscu zobaczono ładnie utrzymany mały blok Wspólnoty Mieszkaniowej, ustrojowej pamiątki po funkcjonującym tu kiedyś Przedsiębiorstwie Melioracji. O tym usłyszano od zapytanego rowerzysty, który okazał się jednym z mieszkańców bloku. W rozmowie uzyskano ustne, zdawkowe potwierdzenie: „tak, był tu Cmentarz”, ale bez wskazania dokładniejszej lokalizacji.
Trzeba nadmienić, że zainteresowanie turystyką historyczną i zabytkami w KT PTTK „Ziemia Janowska” zaowocowały serią opublikowanych opracowań w roku jubileuszu 380 – lecia naszego miasta. Wtedy zorganizowano wyjazd rowerowy obejmujący również dawną Dzielnicę Żydowską z miejscem po Synagodze i Starym Cmentarzu. Po wyjeździe opublikowano opracowanie „380 – lecie Janowa Lubelskiego. Rowerem – miejskim szlakiem zabytków, pomników przyrody i stacji drogi krzyżowej w Janowie Lubelskim – 2020 r. + mapka.”
Zgromadzona wtedy wiedza wzbudziła dalsze zainteresowanie wielokulturową przeszłością naszego miasta, od początku zamieszkałego przez ludność rdzenną ale też przez osadników: Żydów, Tatarów, Niemców.
Otóż wg wielu opracowań a także zapisów służb konserwatorskich z 2020 / 2022 r. nowo założone miasto prywatne Ordynacji Zamoyskiej (1640 r.) noszące pierwotnie nazwę Biała było zniszczone i wyludnione w efekcie najazdu wojsk kozackich Powstania Chmielnickiego (1648 r.) i epidemii (1652 r.). W celu „podniesienia miasta z upadku” ówczesny Ordynat Jan „Sobiepan” Zamoyski podjął działania osadnicze. W 1653 r. w mieście osiedlił znaczą część Tatarów wziętych do niewoli podczas obrony Rusi, którzy wkrótce zintegrowali się z miejscową ludnością.
Jeszcze w 1652 r. wydał przywilej zezwalający Żydom na osiedlanie się, budowanie domów (za wyjątkiem okolicy Rynku i Kościoła), uprawianie rzemiosła i handlu; zwolnił też ich od podatku na 15 lat. Żydzi, zachowując odrębność religijną i kulturową zbudowali zwarte skupisko w północno – wschodniej części miasta. Obszar jest widoczny na „Planie Miasta Powiatowego Janowa do dóbr Ordynacji Zamojskiej należącego z 1852 r.” pomiędzy ulicami: Zamojską (dzisiaj Jana Zamojskiego) od południa, Tylną (dzisiaj Krótką) od zachodu, Księżą (dzisiaj 3 Maja) od wschodu i ówczesną granicą miasta od północy. Na tym terenie, pomiędzy ulicami: Wąską od południa (dzisiaj zaułek bez nazwy), Długą od zachodu (dzisiaj Piłsudskiego), Żydowską od północy (dzisiaj Armii Krajowej) i Księżą od wschodu (dzisiaj 3 – Maja) Żydzi zbudowali obiekty swojej gminy (kahału). Były to: synagoga (bożnica, dom modlitwy) i bet midrasz (dom nauki). Na północnym skraju miasta, na końcu ul. Księżej (dzisiaj 3 Maja) zbudowali cmentarz (kirkut) na powierzchni 47 arów, który po dokupieniu osiągnął powierzchnię 52 arów.
Czas powstania tego cmentarza datowany jest między 1654 a 1661 r. Funkcjonował do 1826 r., kiedy to rozpoczęto pochówki na nowym cmentarzu przy obecnej ul. Wojska Polskiego.
Z czasem żywotni i ekspansywni Żydzi systematycznie wchodzili w tkankę miasta wykupując pojedyncze domy i posesje a nawet duże części zabudowy Rynku i ulic (Bialska). Udział ludności Żydowskiej systematycznie rósł, osiągając na początku XX wieku 50 % z ok. 8 tysięcy mieszkańców miasta.
Pod koniec lat 30- tych, wobec oznak zbliżającej się wojny nasiliła się emigracja Żydów do Palestyny i USA. Na samym początku II Wojny Światowej (wrzesień 1939 r.) miasto zostało w znacznej części spalone i zrujnowane. Wtedy część Żydów przeniosła się do okolicznych wsi i miasteczek a po 17.09.1939 r. część ewakuowała się z wojskami radzieckimi. W polityce eksterminacyjnej okupanta Niemieckiego nie było miejsca dla Żydów: część zginęła w miejscowych egzekucjach a resztę w 1942 r. wywieziono do Niemieckiego obozu zagłady w Bełżcu.
W tym czasie obiekty gminy Żydowskiej, także obydwa cmentarze zostały zdewastowane.
Po wojnie na Starym Cmentarzu nie było już nagrobków (macew). Teren Starego Cmentarza Żydowskiego w 1953 r. przejęło Rejonowe Przedsiębiorstwo Robót Wodno – Melioracyjnych, później w budynku zorganizowała się Wspólnota Mieszkaniowa. Pozostałą część terenu objęła Hurtownia Materiałów Budowlanych, na części terenu wzniesiono budynki mieszkalne, na części zbudowano ciąg dalszy ulicy. Wtedy podczas prac ziemnych wydobyto kości, które w drewnianych skrzyniach zakopano w nieoznaczonym miejscu na Cmentarzu Chrześcijańskim.
Po przejażdżce i spacerze spotkano się w siedzibie Koła PTTK w Domu Nauczyciela. Tam racząc się aromatyczną kawą i gorącą herbatą omawiano wrażenia z wyprawy.
W kolejnych dniach rozmawiano w Bibliotekach, Stowarzyszeniu Ławeczka Dialogu i w Muzeum Regionalnym oraz pozyskiwano nowe informacje, w tym o Starym Cmentarzu Żydowskim przy cichej, nadal „ślepej” ul. 3 – go Maja.
Rozmawiano też, że wspomniany „Plan… z 1852 r.” wnosi wiele informacji świadczących o czasach rozwoju, ale i stagnacji naszego miasta. Z pewnością pomoże przywrócić pamięć o niejednym wydarzeniu …….

Antoni Sydor – Przewodnik Turystyczny PTTK, Instruktor Turystyki Kwalifikowanej Rowerowej.
Foto: Kazimiera Kurczak 

 

25 kwietnia 2025r.  Moje podróże. Z Ziemi Janowskiej do Ziemi Włoskiej, wstęp

W Janowie Lubelskim pracowałam 30 lat. Ostatnio w Wydziale Oświaty, dysponując funduszem socjalnym organizowałam dla pracowników wycieczki na terenie Polski, Ukrainy i Węgier. Dla dzieci pracowników organizowałam kolonie na terenie Polski wymiennie z dużymi miastami a także nad samym morzem.
Po wybuchu w Czernobylu zachorowałam, musiałam mieć dwie operacje i przeszłam na rentę inwalidzką. Mąż mój też był na rencie inwalidzkiej po ciężkiej chorobie. Nasze renty były małe a potrzeby większe. W tym czasie były ogłoszenia, że potrzebują chętnych do pracy we Włoszech. W roku 1998 zadzwoniłam na podany numer i uzgodniłam czas i warunki wyjazdu. W umówionym terminie pod mój dom podjechał autobus i zawiózł mnie do Włoch do miejscowości Trebisacze. Była to praca przy starszym człowieku, który miał dwie choroby: Altzhajmera i Parkinsona. Moja praca wymagała wiele cierpliwości. Pracowałam tam trzy i pół roku.
Po tym czasie zmieniłam miejsce w imię idei – jeśli nie może być lepiej – to niech będzie inaczej. Pojechałam w okolice Bolonii, gdzie były wyższe zarobki i inne zwyczaje. Praca zawsze polegała na pomocy w życiu codziennym osobom starszym, schorowanym. Ich dzieci pracowały, więc w tym czasie potrzebna była nasza pomoc. Dwa razy w tygodniu mieliśmy całe popołudnie wolne, w kilku miejscowościach były lokale, gdzie była muzyka, był bar z napojami i ciastkami. Tam było miło i bezpiecznie. Ja chodziłam też często do muzeum, do kościołów, gdzie były piękne obrazy.
Kupiłam aparat fotograficzny, żeby te oglądane rzeczy zostały ze mną na dłużej. Mieszkałam w takich miejscowościach jak: Bolonia, Sassuolo, Modena, Mediolan, Parma, Werona, Wenecja, Florencja, Rimini, Prato; byłam też w wielu innych miejscowościach w celu zwiedzania. Pływałam też po jeziorze Lago di Garda. Łączyłam tak przyjemne z pożytecznym. We Florencji byłam na tak zwanym Złotym Moście – nazwa pochodzi z tego, że na tym moście kramarze sprzedawali złoto.
Wyżywienie we Włoszech jest bardzo dobre, przede wszystkim na bazie makaronu, do tego różne sosy także z mięsem , pomidorami. Do tego dużo warzyw, owoców a także soki. Jest też wino, bo we Włoszech rośnie dużo winogron.
Do Polski na stałe wróciłam w 2022 roku i moją pracę we Włoszech mile wspominam.
Ciąg dalszy nastąpi ……
Kazimiera Kurczak

foto: Kazimiera Kurczak
scan foto, pocztówki: Jarosław Lalik
foto map: Jarosław Lalik
scan okładki wykorzystanej mapy „Europa południowa – część wschodnia”, mapa samochodowa, Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych, Warszawa 1979: Antoni Sydor
scan okładki wykorzystanej mapy „Mapa przeglądowa Europy, Włochy”, Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych, Warszawa 1978: Antoni Sydor

17 kwietnia 2025r.  Podziekowanie dla Nas za przeprowadzenie akcji czyszczenia rzeki.

[LINK]

 

23 marca 2025r.  Światowy Dzień Wody w Janowie Lubelskim. Spotkanie podsumowujące w Domu Nauczyciela

Światowy Dzień Wody jest wydarzeniem
ustanowionym przez Zgromadzenie Ogólne ONZ
rezolucją z dnia 22.12.1992 r.,
przyjętą na konferencji Szczyt Ziemi
w Rio de Janeiro w Brazylii
a obchodzonym corocznie w dniu 22 marca.

W słoneczną środę 19.03.2025 r., w Małej Sali Domu Nauczyciela odbyło się spotkanie podsumowujące obchody Światowego Dnia Wody w Janowie Lubelskim.
W spotkaniu uczestniczyli przedstawiciele: PGW Wody Polskie, KT PTTK „Ziemia Janowska”, KAR „Rekreo – Styl”, Nadleśnictwa, Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej Sp. z o. o., Urzędu Miejskiego i Biblioteki Pedagogicznej.
Tradycyjnie wprowadzeniem w tematykę była prezentacja: „Środowisko wodne” – przedstawiona przez organizatora spotkania, Koło Terenowe PTTK „Ziemia Janowska” w Janowie Lubelskim. Zebranych zainteresowały informacje o obiegu wody w przyrodzie, jej zasobach oraz zużyciu na świecie, w Europie, w Polsce i na terenie Ziemi Janowskiej. Szczególne zainteresowanie wzbudziły problemy z wodą: brak retencji, nadmierne zużycie, ograniczony dostęp do czystej wody, nieznany odzysk wody ze ścieków.
Następnie aktywni uczestnicy przedstawili informacje o wykonanych działaniach:
1/ stałe dbanie przez WP PGW Nadzór Wodny o swobodny przepływ wody w rzekach i zachowanie środowiska wodnego, w tym o prowadzonych kontrolach.
2/ wyjazdy rowerowe (i publikacje) KT PTTK ZJ do miejsc retencji wodnej: do Ośrodka Edukacji Ekologicznej Nadleśnictwa Janów Lubelski i na krawędź Roztocza Zachodniego do doliny Żytniówki; jeszcze niezrealizowany wniosek do Ministerstwa Klimatu i Środowiska o wprowadzenie stałego monitoringu oraz bieżącej informacji o czystości wód w rzekach (analogicznie jak zamieszczane są informacje o czystości powietrza); uzyskanie odpowiedzi Departamentu Monitoringu Środowiska - że stan wód w rzece Białej (Białce) jest zły ze wskazaniem przyczyny (że zanieczyszczenia dopływają z obszarów nieskanalizowanych i rolniczych); udział w pogadance Zespołu Lubelskich Parków Krajobrazowych Oddział w Janowie Lubelskim o formach ochrony przyrody; złożenie uwag i propozycji do projektu Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Janowskiego 2025-2028; organizacja sprzątania terenów nad rzeką Białką /Białą/.
3/ udział w akcji sprzątania terenów nad Białką /Białą/ przez: KAR „Rekreo – Styl”, OSP JL, MDP OSP JL, PGW Wody Polskie, KT PTTK ZJ, Bibliotekę Pedagogiczną.
W rozwijającej tematykę dyskusji omówiono:
1/ zagadnienie gospodarki wodno – ściekowej na terenie Miasta i Gminy, gdzie sprawnie funkcjonuje Ujęcie Wody głębinowej, Oczyszczalnia Ścieków oraz sieci dające ok. 90% dostępu do wodociągu i kanalizacji.
2/ przykład wzorcowej retencji wodnej na terenie Ośrodka Edukacji Ekologicznej Nadleśnictwa Janów Lubelski ale też nieczynną retencję wodną (dawna melioracja) na krawędzi Roztocza Zachodniego w dolinie rzeki Żytniówki, nieznane miejscowe stosowanie i brak wzorców retencji dla potrzeb gospodarstw domowych, przemysłu, rolnictwa - w tym upraw warzyw i owoców miękkich.
3/ stałe zanieczyszczenia przez odpady w postaci zużytych (plastikowych i szklanych) butelek, słoików, kartoników, kapsli, torebek i worków foliowych a nawet opon samochodowych na terenach nadrzecznych nieużytków, zarastających łąk i drożynek.
4/ system prawny pozwalający na inwestycje budowy sieci wodociągów bez obowiązku budowy sieci kanalizacji, co skutkuje degradacją środowiska, koniecznością utrzymywania nieprzejrzystego systemu wywozu nieczystości płynnych oraz kosztownych badań i kontroli chroniących środowisko wodne.
5/ wyczerpanie dotychczasowego zakresu starań sugerujących poprawę jakości wody w rzece Białce (Białej) płynącej z obszarów nieskanalizowanej Gminy Godziszów, co nadal objawia się wyczuwalną wonią, widoczną mętnością wody i brakiem licznych kiedyś ryb, raków, żab i ptaków będących bioindykatorami środowiskowymi.
6/ potrzebę edukacji mieszkańców.
W podsumowaniu złożono podziękowania za społeczną pracę organizatorów i wykonawców.
Podkreślono potrzebę zadbania aby Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Janowskiego 2025-2028 zawierał postanowienia co do konieczności budowy kanalizacji na terenie Gmin nieskanalizowanych, w tym Gminy Godziszów oraz konieczność zagospodarowania i nadzoru nad porządkiem na terenach nadrzecznych.
Teraz, przepiękną wiosną wyjdźmy nad bliską rzekę, rzeczułkę czy strumyk, źródełko lub zbiornik wodny i popatrzmy na tamtejszą wodę, florę i faunę. Z dziećmi, dorosłymi i seniorami porozmawiajmy o naszych wodach. Wyraźmy swoją wolę życia w czystym środowisku wobec naszych przedstawicieli do Samorządów Gminnych, Samorządu Powiatowego i Wojewódzkiego, również do Sejmu i Senatu. Wspólnie zadbajmy, by w nowoczesnych technologiach wody służyły człowiekowi i całej przyrodzie, by środowisko było czyste a nadrzeczny krajobraz jak dawniej zachęcał do odpoczynku, rekreacji i turystyki.

Antoni Sydor
Sekretarz KT PTTK „Ziemia Janowska”, Przewodnik Turystyczny
Foto:Anna Żuraw-Łopata

 

18 marca 2025r.  Rowerem i pieszo na szlaku pomników przyrody w Parku Miejskim w Janowie Lubelskim

Cenne dla człowieka jest środowisko przyrodnicze: klimat, ukształtowanie terenu, skały, gleba, wody, roślinność, organizmy żywe. Szczególnie cenne okazy objęte są ochroną gatunkową oraz obszarową jako: Parki Narodowe, Parki Krajobrazowe, Rezerwaty, Obszary Chronionego Krajobrazu, Obszary Natura 2000, Pomniki Przyrody, Stanowiska Dokumentacyjne, Użytki Ekologiczne i Zespoły Przyrodniczo - Krajobrazowe
Mieszkając czy wędrując po bogatej w takie okazy Ziemi Janowskiej warto wiedzieć które okazy, gdzie i dlaczego są chronione.
W tym celu Członkowie Koła Terenowego PTTK „Ziemia Janowska” systematycznie
uczestniczą w działaniach edukacyjnych. Są zapraszani na tematyczne spotkania w Ośrodku Edukacji Ekologicznej Nadleśnictwa Janów Lubelski, uczestniczą w pogadankach w siedzibie Koła - w Domu Nauczyciela w Janowie Lubelskim.
W dniu 10.10.2018 r., Pani Anna Szyszkowska – Butryn z RDOŚ - Wydział Spraw Terenowych IV w Janowie Lubelskim wygłosiła pogadankę o ochronie środowiska.
https://www.janowlubelski.pl/archiwum/-pogadanka-rdos-iv-w-janowie-lubelskim-o-ochronie-srodowiska-dla-czlonkow-kt-pttk-ziemia-janowska
W dniu 11.12.2024 r. Pani Jolanta Kiszka i Pani Sylwia Odrzywolska z Zespołu Lubelskich Parków Krajobrazowych Oddział Janów Lubelski wygłosiły pogadankę o formach ochrony przyrody.
https://www.janowlubelski.pl/aktualnosci/pogodanka-o-formach-ochrony-przyrody-zlpk-o-janow-lubelski
Zdobytą wiedzę Członkowie KT poszerzają i wykorzystują w czasie wyjść, wyjazdów i działań terenowych.
Również w wiosenny, ciepły (ok. + 15 – 20 oC) słoneczny poranek, w środę 12.03.2025 r. grupka Członków KT wybrała się na przejażdżkę rowerową (ścieżka rowerowa) i spacer (chodnik) w Parku Miejskim w Janowie Lubelskim. Park usytuowany jest na terenie historycznego Rynku Nowego Miasta, założonego w latach 1816 – 1817 w związku z przeniesieniem tu siedziby władz Obwodu Zamojskiego z ustanowionego twierdzą Zamościa. Znajduje się na południe od Rynku Starego Miasta, przy ulicy Jana Zamoyskiego a nazwa ulicy upamiętnia twórcę Ordynacji, Kanclerza i Hetmana Wielkiego Koronnego Rzeczypospolitej Obojga Narodów - Jana Zamoyskiego.
Do Parku można dojechać rowerem, również oznakowanymi miejskimi ścieżkami rowerowymi. Dla wyboru dogodnej trasy polecam opis „380 – lecie Janowa Lubelskiego. Rowerem – miejskim szlakiem zabytków, pomników przyrody i stacji drogi krzyżowej w Janowie Lubelskim – 2020 r.”
https://www.janowlubelski.pl/aktualnosci/380-lecie-janowa-lubelskiego-rowerem-miejskim-szlakiem-zabytkow-pomnikow-przyrody-i-stacji-drogi-krzyzowej-w-janowie-lubelskim-2020-r
Spacer po Parku należy rozpocząć od zapoznania się z treścią tablicy informacyjnej „Ścieżka dendrologiczna w Parku Miejskim w Janowie Lubelskim” usytuowanej przy alejce od Pomnika Tadeusza Kościuszki do fontanny. Jak czytamy, tablicę wykonano w projekcie „Zoom Natury i Kultury” 2014 – 2020. Ciekawa jest 200 – letnia historia Parku, zwanego pierwotnie „ogrodem spacerowym” zawarta w opisie ale też przedstawiona na zamieszczonych fotografiach. Z treści wynika, że „…w Parku znajduje się 294 drzew reprezentujące ok. 20 gatunków”, „ …5 drzew objętych jest ochroną jako pomniki przyrody. Planowane jest objęcie ochroną kolejnych cennych drzew…”. Wyrazisty plan rozmieszczenia drzew pomoże w ich odszukaniu w terenie. Spełniające standardy turystyki kwalifikowanej sporządzenie tablicy i codzienna dbałość o substancję miejską dobrze świadczy o Gminie Janów Lubelski i o poszanowaniu tradycji w Janowie, dawniej mieście prywatnym Ordynacji Zamoyskiej.
Tymczasem w Parku w dniu wycieczki, gdy drzewa są jeszcze bezlistne a wiosenne słońce wyżej i ogrzewa glebę, wtedy widzimy wypuszczające pędy i kwiatostany niezidentyfikowane rośliny cebulowe, w tym kępki tzw. cebulki. Masowo kwitną też zupełnie nowe nasadzenia - wielobarwne krokusy. Natomiast widząc szare gałęzie drzew warto sobie wyobrazić wiosenne, zielone listowie i jedyną w swoim rodzaju, wyróżniającą dekorację Parku w postaci wielkich kiści biało – różowych kwiatów kasztanowców.
Teraz Park, jak każde większe zadrzewienie jest atrakcyjny dla grupowo zakładających gniazda lęgowe wron, stwarzających tym zagrożenie dla przechodniów i spacerowiczów a także problem dla Administracji Miejskiej.
Trzeba wspomnieć, że do Parku zalicza się też jego bogata w historię część trawnikowa, wykorzystywana obecnie na spotkania oraz imprezy miejskie, ale to już temat na osobną opowieść.
Po przejażdżce i spacerze spotkano się w siedzibie Koła PTTK w Domu Nauczyciela. Tam racząc się aromatyczną kawą i herbatą omawiano wrażenia i snuto wizje, gdy Janów zyska kolejne odnowione i oznakowane obiekty zabytkowe znakomicie komponujące z przyrodą w Parku a mieszkańcy i turyści będą smakowali jego uroki w czasie spacerów czy imprez plenerowych.
Ps
Okazało się, że środową, wiosenną sielankę przerwał arktyczny front w nocy z soboty na niedzielę przynosząc zadymkę śnieżną a następnie nocne przymrozki do – 7 oC. W słoneczny, ale zimny poniedziałek 17.03.2025 r. w Parku można było zobaczyć stulone płatki krokusów, ale czy wszystkie wrony zdążyły z budową swych gniazd – nie wiadomo ……

Antoni Sydor – Przewodnik Turystyczny PTTK, Instruktor Turystyki Kwalifikowanej Rowerowej.
Foto: Kazimiera Kurczak

 

8 marca 2025r.  Światowy Dzień Wody - 2025 w Janowie Lubelskim. Wiosenne sprzątanie terenów nad Białką i przy źródlisku

W ramach obchodów Światowego Dnia Wody, w ciepłą (ok.+25 o C) sobotę 08.03.2025 r. wykonano sprzątanie terenów nad rzeką Białką (Białą) i przy źródlisku
w Janowie Lubelskim.
Warto nadmienić, że ŚDW został ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ rezolucją z dnia 22.12.1992 r., przyjętą na konferencji Szczyt Ziemi w Rio de Janeiro w Brazylii a obchodzonym corocznie w dniu 22 marca.
W sobotę nad Białką pogoda była wyśmienita: poranny przymrozek przerodził się w ciepłe, słoneczne przedpołudnie zachęcające do wyjścia nad rzekę i wykonania społecznie użytecznej pracy.
Wysprzątano odcinek od zabudowań ul. Targowej, do mostu ul. Lubelska (k. Biedronki), do mostu ul. Okopowa (k. Browaru) i dalej do kładki koło zbocza Spadochron i Kocia Górka, do drewnianego mostu pomiędzy terenem dawnego kościoła w Białej i Białą I a dodatkowo tereny przy źródlisku (pomnik przyrody prawem chroniony) i przy odprowadzalniku - odcinek do Stadionu.
Sprzątanie nad Białką odbyło się w uzgodnieniu i współpracy z Państwowym Gospodarstwem Wodnym Wody Polskie – Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Rzeszowie, z Zarządem Zlewni w Stalowej Woli, z Nadzorem Wodnym w Janowie Lubelskim i Urzędem Miejskim w Janowie Lubelskim.
Godną uznania władz i społeczeństwa całej Gminy pracę wykonało ok.40 osób, w tym Członkowie Ochotniczej Straży Pożarnej w Janowie Lubelskim, Młodzieżowej Drużyny Pożarniczej OSP w Janowie Lubelskim, Klubu Aktywnych Ruchowo „Rekreo – Styl” w Janowie Lubelskim, Koła Terenowego PTTK „Ziemia Janowska” w Janowie Lubelskim, pracownicy Biblioteki Pedagogicznej w Janowie Lubelskim oraz PGW WP RZGW w Rzeszowie - Zarządu Zlewni w Stalowej Woli i Nadzoru Wodnego w Janowie Lubelskim.
Działanie obserwowali zaciekawieni spacerowicze z pieskami, którzy - jak wyjaśnili, mieszkają na Osiedlu Zaolszynie i w Centrum Janowa Lubelskiego.
Efekt pracy był jeszcze bardziej zdumiewający niż w poprzednich latach: około 40 worków odpadów wydobytych z nadrzecznych zarośli i z wyschniętych kęp trawy w postaci zużytych (plastikowych i szklanych) butelek, słoików, kartoników, kapsli, torebek i worków foliowych a nawet 7opon samochodowych.
Teraz, przed zieloną wiosną, kraina nad Białką nabrała estetycznego wyglądu, zachęca do spacerów i rekreacji. Zachęca też do osiedlania się nadlatujące wiosną ptaki.
Na zbiórce organizatorzy złożyli ukwiecone życzenia paniom z okazji Dnia Kobiet i podziękowali wszystkim za wykonaną pracę.
Przy ognisku przygotowanym przez niezawodną OSP i MDP rozmawiano o dawnych latach w kąpielisku Białka i w Źródlisku – Stokach, o potrzebie zagospodarowania zarastających łąk, nieużytków i drożynek, o potrzebie starań o poprawę jakości wody w rzece płynącej z obszarów nieskanalizowanej Gminy Godziszów.
Tylko, czy powstanie myśl jak zakończyć proceder wpuszczania ścieków do Białki, czy odwiedzający ten zakątek uszanują przyrodę i pracę wolontariuszy a odpady będą utylizowali w sposób cywilizowany?
Czas pokaże….
Antoni Sydor – Sekretarz KT PTTK „Ziemia Janowska”, Przewodnik Turystyczny
Foto: Jarosław Lalik, Grzegorz Flis

 

20 luty 2025r.  Nowa mapa okolicy

Pokazała sie w Janowie nowa mapa Lasów Janowskich w skali 1:50000 wydawnictwa Compas. Nowościa na rynki map jest to że mapa jest wodoodporna, lakierowana. Jast więc idealna na wyprawy w teren.

 

 

29 stycznia 2025r.  Dawne zwyczaje kolendowania

Kolędowanie z szopką to jedna z najbardziej charakterystycznych tradycji bożonarodzeniowych w Lublinie i na Lubelszczyźnie. W okresie świąt grupy kolędników wędrowały od domu do domu, niosąc ręcznie wykonaną szopkę, która często była bogato zdobiona i przedstawiała scenę narodzenia Jezusa. W szopkach znajdowały się figurki Świętej Rodziny, pasterzy, Trzech Króli, a czasem także aniołów i zwierząt. Były one wykonywane z różnych materiałów, takich jak drewno, papier, karton czy glina, a niektóre szopki miały nawet ruchome elementy, co nadawało im wyjątkowy charakter.
Kolędnicy śpiewali kolędy i pastorałki, składając gospodarzom życzenia zdrowia, szczęścia i urodzaju w nadchodzącym roku. W zamian byli obdarowywani słodyczami, drobnymi pieniędzmi czy smakołykami. Nierzadko towarzyszyły temu także krótkie scenki teatralne, tzw. jasełka szopkowe, które opowiadały historię narodzin Jezusa w sposób humorystyczny, często wzbogacony o postaci takie jak Diabeł, Śmierć czy Herod. W wielu miejscach dodawano do nich lokalne akcenty i odniesienia do codziennego życia, co czyniło występy bardziej angażującymi.
W Lublinie szczególnie popularne były szopki przenośne, które dzieci i młodzież nosiły w trakcie kolędowania. Tradycja ta była żywa zarówno na miejskich ulicach, jak i w okolicznych wsiach. Czasami kolędnicy występowali z gwiazdą betlejemską, która uzupełniała symbolikę szopki.
Współcześnie zwyczaj kolędowania z szopką w Lublinie jest rzadziej praktykowany w swojej tradycyjnej formie, ale wciąż można go spotkać podczas wydarzeń świątecznych, takich jak jarmarki bożonarodzeniowe czy Orszak Trzech Króli. Organizowane są również konkursy na najpiękniejszą szopkę, które przypominają o bogatej historii tej tradycji. Dzięki temu kolędowanie z szopką pozostaje ważnym elementem lubelskiej kultury i dziedzictwa świątecznego.

Zdjecia z Muzeum w Krasnymstawie

 

29 stycznia 2025r.  Wspólne czytanie przewodnika po miasteczkach Roztocza

Już po zaniku świątecznego śniegu, w środę 29.01.2025 r. w naszym lokalu w Domu Nauczyciela odbyło się wspólne czytanie pierwszej części przewodnika po miasteczkach Roztocza.
Autorem opracowania i zdjęć "Przewodnika dla piechurów i rowerzystów - Szczebrzeszyn, Zwierzyniec, Krasnobród" jest Przewodnik, Autor opracowań i organizator turystyki - Edward Słoniewski a wydawcą PTTK Oddział w Zamościu.
Autor w sposób przystępny opisuje ciekawe miejsca na terenie krainy Roztocza. Zwyczajowy w takich wydawnictwach zestaw zabytków i miejsc wartych zwiedzania ubarwia zdjęciami oraz opisami przyrody i krajobrazów zachęcających do wędrówek "pieszo i rowerem". W przedstawiane miejsca i wydarzenia historyczne wplata przekazy ludowych opowieści - legend.
W całości otrzymaliśmy spory zestaw wiedzy, przydatny przed wyprawą. Tylko szkoda, że Przewodnik nie wyposażono w mapy opisanych szlaków.
Warto dodać, że realizowana w naszym lokaliku formuła wspólnego czytania aktywizuje uczestników spotkania a przy zmianie lektora pozwala na głos uzupełniający znawców zagadnienia.
Po zapoznaniu się z atrakcjami Krasnobrodu z okolicami czeka nas jeszcze zgłębienie wiedzy o Szczebrzeszynie i Zwierzyńcu.

scan x 2- Antoni Sydor: okładki, str. 2 i str. 3 - "Przewodnik dla piechurów i rowerzystów - Szczebrzeszyn, Zwierzyniec, Krasnobród", Edward Słoniewski, wydawca PTTK Oddział w Zamościu, 2024 r.

Prowadzący pogadankę -
Antoni Sydor, Sekretarz KT PTTK ZJ, Przewodnik Turystyczny

 

22 stycznia 2025r.  Wielokulturowa przeszłość Ziemi Janowskiej. Wizyta przedstawicieli Janowskiego Stowarzyszenia Ławeczka Dialogu

W styczniową środę 22.01.2025 r. w naszym KT gościliśmy przedstawicieli Janowskiego Stowarzyszenia Ławeczka Dialogu: Panią Justynę Flis i Pana Zbigniewa Nitę.
Zachęcające do dialogu spotkanie przy kawie i herbacie odbyło się w naszym lokalu, w Domu Nauczyciela.
Pani Justyna Flis (Dyrektor Muzeum Regionalnego w Janowie Lubelskim), wspomagając się komputerem przedstawiła fotografie pamiątek i obiektów z kilkusetletniego pobytu społeczności Żydowskiej w naszym Janowie. Fachowy komentarz przerodził się w dyskusję z uczestnikami, pamiętającymi powojenny Janów i znającymi Janowskie historie.
Z kolei Pan Zbigniew Nita przedstawił (również posiłkując się komputerem) zarys historii, dokonań, planowanych działań i problemów Stowarzyszenia. Tu również uczestnicy pytali o szczegóły, także przedstawiając własne propozycje możliwości upamiętnienia.
Sekretarz KT PTTK "Ziemia Janowska" Antoni Sydor przedstawił propozycję współpracy w zakresie poznawania historii i kultury dawnych mieszkańców Janowa w ramach prowadzonego cyklu "Wielokulturowa przeszłość Ziemi Janowskiej". Szczególną możliwością jest coroczny Międzynarodowy Festiwal "Śladami Singera", organizowany przez Ośrodek "Brama Grodzka - Teatr NN" w Lublinie, który od 2017 r. gości również w naszym Janowie. Jest też potrzeba ochrony pamiątek materialnych, jakie jeszcze zachowały się w naszym mieście: Cmentarz Żydowski zabytkowy ul. Wojska Polskiego i miejsce pierwotnego Cmentarza Żydowskiego ul. 3 Maja oraz miejska zabudowa.
W dyskusji zapowiedziano potrzebę współpracy.

Pozdrawiamy naszych Gości i zapraszamy,

Sekretarz KT PTTK "Ziemia Janowska" - Antoni Sydor, Przewodnik Turystyczny.

 

8 stycznia 2025r.  Spotkania noworoczne: sprawozdawcze i planistyczne w lokalu KT PTTK ZJ

Z własnej woli, z potrzeby rozwoju własnej osobowości w grupie i dla dobra wspólnego, przez cały rok Członkowie i sympatycy naszego KT realizują zadania statutowe i planistyczne. Działalność statutowa w wybranej sferze jest sprawdzianem zdolności samorealizacji każdego Członka i sympatyka naszej organizacji.
Ale czuwanie nad porządkiem organizacyjnym jest zaszczytnym obowiązkiem osób funkcyjnych, którym powierzono i którzy podjęli się realizacji określonych statutem zadań.
Mając powyższe na uwadze, w dniu 11.01.2025 r. kol Jarosław Lalik i kol. Antoni Sydor sporządzili sprawozdanie z działalności naszego KT za 2024 r. Podpisane sprawozdanie kol. Antoni Sydor wysłał do Zarządu Oddziału PTTK w Zamościu.
Natomiast w dniu 08.01.2025 r. wszyscy dyskutowaliśmy i zgłaszaliśmy tematykę i zadania do planu naszego KT na 2025 r. Sekretarz kol. Antoni sporządził odpowiedni zapis Planu, który uchwaliliśmy w dniu 15.01.2025 r.
Teraz trwa zbiórka składek członkowskich.
Życząc wszystkiego najlepszego w 2025 r. - na kolejne spotkania zaprasza -

Sekretarz Koła Terenowego PTTK "Ziemia Janowska"
Antoni Sydor - Przewodnik Turystyczny.
 

 

 

1 stycznia 2025r.  Nowy Rok

Wszystkiego Najlepszego w Nowym Roku.